Jest działaniem, które poprzez holistyczny pogląd na pacjenta zwraca uwagę na jego deficyty, ale również na mocne strony. Wykorzystuje się je, aby praca była jak najbardziej efektywna i żeby sprawiała pacjentowi przyjemność, a nie była tylko następną formą rehabilitacji. Hipoterapia w swoich działaniach zawiera między innymi rehabilitację ruchową, psychopedagogiczną, ale również sama obecność konia obfituje w walory terapeutyczne i daje pacjentowi dużo radości. W swoich działaniach uczy się przykładowo odpowiedzialności za drugie stworzenie. Hipoterapia jest formą rehabilitacji pacjentów z niepełnosprawnością (w tym osób z autyzmem), gdyż daje ogromne możliwości terapeutyczne, które odpowiednio wykorzystane przynoszą niesamowite rezultaty. Jednakże hipoterapia powinna być jedynie formą wspierającą terapię, a nie wiodącą, główną terapią.
Różnorodność i wszelkie walory hipoterapii sprawiają, iż jest ona działaniem stawiającym sobie za niewątpliwy cel przywrócenie zdrowia i sprawności zarówno fizycznej, psychicznej jak i społecznej pacjenta, poprzez oddziaływania z koniem.
W związku z tym hipoterapię możemy podzielić następująco:
- Fizjoterapia na koniu- podczas tych zajęć pacjent jest nadzorowany przez fizjoterapeutę i poprzez lecznicze ćwiczenia gimnastyczne na koniu, poruszającym się najwolniejszym z biegów, wzmacnia swoją sprawność fizyczną.
- Psychopedagogiczna jazda konna- w trakcie tego typu zajęć jest podejmowany zespół działań mających na celu usprawnienie intelektualne, poznawcze, emocjonalne i fizyczne. Zajęcia prowadzone są głównie przez pedagogów i psychologów.
- Terapia z koniem- pozwala na poznanie konia i nawiązanie z nim kontaktu i relacji, oczekuje się pewnych efektów wywiązanych z tego kontaktu, między innymi, aby pacjent poprawił swój kontakt ze światem zewnętrznym. Jazda konna nie jest wymaganym elementem tego rodzaju terapii. Jest prowadzona przez pedagogów, psychologów i psychiatrów.
- Jazda konna dla osób niepełnosprawnych- nie jest częścią hipoterapii, lecz również ma aspekt terapeutyczny, poprzez aktywność fizyczną osób niepełnosprawnych. Jazdy są prowadzone przez specjalnie przygotowanych do tego instruktorów jazdy konnej i instruktorów hipoterapii.
Szczególną cechą hipoterapii są możliwości pracy z dziećmi z autyzmem, ponieważ, jak zauważył Monty Roberts, osoby z autyzmem i konie wykazują wiele podobieństw w postrzeganiu, reagowaniu i porozumiewaniu się.
Każdy z powyżej przytoczonych typów hipoterapii niesie ze sobą ogrom walorów wspierających rozwój dzieci z autyzmem w poszczególnych sferach:
- Sfera fizyczna – podnoszenie ogólnej sprawności, normalizacja napięcia mięśniowego; torowanie prawidłowego wzorca chodu; poprawa koordynacyjnych zdolności motorycznych, głównie równowagi i poczucia rytmu; poprawa orientacji w przestrzeni i schemacie własnego ciała; stymulacja i normalizacja czucia głębokiego i powierzchniowego.
- Sfera emocjonalno-motywacyjna – wzrost motywacji i akceptacji procesu terapeutycznego; zwiększenie poczucia własnej wartości; zmniejszenie zaburzeń emocjonalnych.
- Strefa poznawcza – stymulacja odbioru wrażeń zmysłowych; poprawa percepcji wzrokowej i słuchowej; poprawa koncentracji uwagi, pamięci, myślenia, mowy; nabywanie i rozwijanie nowych umiejętności.
- Strefa społeczna – aktywizacja psychospołeczna; rozwijanie pozytywnych relacji społecznych.
Hipoterapia stereotypowo postrzegana jest jako „tylko” terapia z koniem.
Jednak pod tym hasłem mieści się o wiele więcej zagadnień i działań. Od samej pielęgnacji konia do ćwiczeń bez udziału konia. Bez wątpienia hipoterapia jest wyjątkową formą terapii, między innymi dzięki swojej polisensoryczności, na którą składają się m.in. sierść i włosy konia, rżenie, czy chód, koń daje uczestnikowi zajęć wiele wrażeń słuchowych, dotykowych, czy grawitacyjnych, których naturalnie można spotkać jedynie u zwierząt kopytnych. Obecność konia daje również wiele doznań emocjonalnych.
Hipoterapia jest wspaniałym uzupełnieniem innych form terapii ze względu na połączenie kontaktu z pięknym, nie wszędzie dostępnym zwierzęciem, natury i świeżego powietrza. Dlatego jest ceniona i chętnie się z niej korzysta.
Karolina Lewandowska
Nauczyciel - terapeuta Sali B
w Centrum Edukacyjnym Saplings