Rozwój fizyczny dziecka jest procesem długotrwałym, na który składa się wiele etapów. Każde dziecko rozwija się i nabywa nowe umiejętności adekwatnie do wieku. Dla odpowiedniego rozwoju dziecka, ważne jest, aby rozwijać jego motorykę małą i dużą.

Motoryka duża i mała. Przedszkole Saplings w Poznaniu

Motoryka jest ogólną sprawnością fizyczną, którą warunkuje prawidłowy rozwój układu nerwowego. Główną rolę w zakresie zdolności wykonywania ruchu pełni układ kostno-stawowy i mięśniowy kręgosłupa, tułowia i kończyn. “Składowe motoryki to między innymi wytrzymałość i kondycja, koordynacja, równowaga i świadomość ciała, jak również siła, ruchomość, szybkość i zdolność reakcji. Wyróżnia się 2 podstawowe typy motoryki – motorykę dużą oraz motorykę małą.”

“Motoryką małą określa się ruchy palców i dłoni. Są to ruchy angażujące niewielką część ciała, jednakże wymagające koncentracji uwagi oraz skupienia na wykonywanej czynności. Przykładami czynności wymagających dobrze ukształtowanej motoryki małej są: malowanie, pisanie, lepienie z plasteliny, zawiązywanie butów, zapinanie guzików.

Mała motoryka to podstawa dla ogólnej zręczności.

Jej rozwój jest uzależniony od stopnia ukształtowania ogólnej aktywności ruchowej, tzw. motoryki dużej.

motoryka duza i mala - zabawa
motoryka duza i mala - zabawa
motoryka duza i mala - zabawa

Motoryka duża to priorytet w rozwoju ruchowym dziecka. Jest to pierwszy i nadrzędny etap rozwoju ruchowego, a im więcej ćwiczeń w formie ruchu będzie wykonywało dziecko, tym łatwiej przyjdzie mu wykonywanie zadań wymagających innych sprawności. Motoryka duża obejmuje wszelkie ruchy, które angażują całe ciało lub jego większą część. Możemy wskazać tu aktywności: bieganie, skakanie, gry w piłkę, rzucanie, jazda na rowerze.”

Rozwój motoryki, zarówno dużej, jak i małej, jest bardzo istotny dla prawidłowej sprawności fizycznej, ale i codziennego funkcjonowania dziecka. Jest doskonałą podstawą do nauki pisania i czytania, koncentracji, orientacji przestrzennej, koordynacji wzrokowo-ruchowej. Motoryka nie jest dana nam z urodzeniem. Musimy ją wykształcać poprzez nieustanny i swobodny ruch. Aby dziecko mogło właściwie wykonywać złożone ruchy motoryki małej, musi opanować proste ruchy z zakresu motoryki dużej. Właściwy poziom rozwoju motoryki dużej, z którym wiąże się wzmocnienie dużych grup mięśniowych, nabycie koordynacji ruchowej, wzrokowo-ruchowej i słuchowo-ruchowej pozwalają na rozwój motoryki małej. Dopiero później można zająć się rozwojem motoryki małej. Motoryka duża wymaga koordynacji ruchów dużych partii ciała. Motoryka mała wymaga usprawniania drobnych części ciała, zwłaszcza doskonalenia precyzyjnych ruchów rąk.

Okres przedszkolny jest szczególnie ważny dla kształtowania motoryki dziecka. Dziecko nabywa wówczas umiejętności, które doskonali w dalszych etapach swojego życia, tj. płynność ruchów, kontrolę napięcia mięśniowego oraz kształtuje świadomość własnego ciała. Zabawa w wieku przedszkolnym jest realizowana jako wyraz różnych aktywności motorycznych. Jeżeli dziecko ma trudność w układaniu klocków, łapaniu piłki czy innych podobnych czynnościach, często  zniechęca się do tych aktywności. Motoryka powiązana jest z rozwojem intelektualnym.

Słabo rozwinięte zdolności motoryczne powodują niepewność, niezgrabność czy powolność,

a to wpływa na spowolnienie rozwoju umysłowego i blokuje ciekawość dziecka.

Sprawność motoryczna niesie za sobą większą zaradność i aktywność.

Rozwój motoryczny pozwala dziecku na coraz większą samodzielność w wykonywaniu codziennych czynności oraz w zabawach, które stanowią dla niego najważniejsze zajęcie w tym okresie. Sprawne motorycznie dziecko potrzebuje mniej pomocy w rozmaitych czynnościach. Tempo rozwoju fizycznych uwarunkowań zależne jest od ilości czasu spędzanego przez dziecko na aktywnej zabawie, zaś rozwój precyzyjnych ruchów następuje etapami.

Rozwój sprawności motoryczny u dzieci związanych zarówno z motoryką dużą, jak i motoryką małą przebiega w różnym tempie. Ilość czasu, w którym dziecko nabiera różnych sprawności zależny jest od wielu czynników, między innymi zależy od wieku i typu budowy, wrodzonych predyspozycji czy wyposażenia otaczającego je środowiska. Rozwój każdego dziecka jest procesem indywidualnym i przebiega w odpowiednim dla niego tempie.

Jeden z rodzajów psychoterapii, czyli arteterapia kształtuje, wspomaga i usprawnia rozwój motoryki małej i dużej.

Arteterapia obejmuje między innymi:

  • Choreoterapię – terapia tańcem i ruchem w ogóle. Dzięki choreoterapii możliwe jest bardziej świadome doświadczanie własnego ciała, pokonywanie jego ograniczeń, wyzwalanie pożądanych reakcji jak radość, odprężenie, otwartość.
  • Muzykoterapię – spokojne dźwięki wpływają na ciało i umysł relaksująco, bądź przeciwnie – pobudzająco.  Z kolei granie na instrumentach daje pacjentowi poczucie sprawstwa.
  • Terapię przez sztuki plastyczne takie jak: rysunek, malarstwo, rzeźba, grafikę, tkactwo, wycinanki, kolorowanki.

Możemy wyróżnić następujące poziomy pracy:

 

Manualny  poziom usprawniający dziecko ruchowo. Rozwój sensomotoryczny dziecka.

 

Kinestetyczny – poziom usprawniający rozwój oraz terapia zaburzeń, zahamowanie głębokich dysfunkcji poprzez ruch. Celem jest praca poprzez metody, które uaktywniają i otwierają ciało.

 

Sensoryczny – usprawnia jakość przesyłania i organizowania informacji sensorycznej na bodziec, stymulacji zmysłów, usuwanie zaburzeń integracji sensorycznej.

Ćwiczenie, które usprawni motorykę dużą naszych dzieci to zabawa w „Butelkę”, jest to świetna zabawa nie tylko dla dzieci.

 

Potrzebne rzeczy: butelka, muzyka np. Benny Goodman – Sing, Sing, Sing.

 

Wykonanie ćwiczenia:

 

Na początku należy dzieciom wyjaśnić jakie ruchy może wykonać butelka trzymana przez osobę pokazującą. Gdy butelka jest przewrócona na podłodze – dzieci leżą, kiedy turlamy butelkę –  dzieci się turlają, gdy butelka stoi – dzieci stoją nieruchomo, gdy butelkę unosimy i opuszczamy – dzieci wykonują podskok. Butelka może również się obrócić w jedną i drugą stronę, butelka może zatoczyć koła – wtedy dzieci biegają w jednym kierunku.

 

Ważne jest, aby przed wykonaniem zabawy wyznaczyć bezpieczną przestrzeń, tak aby nie uderzyły się o niebezpieczne lub wystające rzeczy. Należy też zwrócić uwagę dzieciom, aby uważały na siebie nawzajem, ponieważ podczas biegania wkoło lub turlania na podłodze mogą na siebie wpaść.

Wykonanie gniotka pozwala na usprawnienie motoryki małej. Zgniatanie balonu wypełnionego mąką lub ryżem świetnie odstresowuje i jednocześnie pozwala wyrzucić z siebie negatywne emocje relaksując.

 

Potrzebne rzeczy: lejek, butelka min 500 ml, mąka ziemniaczana, balon, słomkę lub wykałaczkę, włóczkę do zrobienia fryzury oraz czarny marker.

 

Sposób wykonania:

 

  1. Za pomocą lejka przesypujemy mąkę ziemniaczaną do butelki wypełniając ją do połowy, używając do tego słomki lub wykałaczki,
  2. Dmuchamy balon, skręcamy go i nakładamy na butelkę,
  3. Mąkę przesypujemy do nadmuchanego balonu potrząsając butelką,
  4. Ponownie skręcamy balon i ściągamy go z butelki, powoli wypuszczając pozostałe powietrze,
  5. Związujemy balon oraz przymocowujemy fryzurę i rysujemy pisakiem buzię.

 

GNIOTEK GOTOWY!

Dzieci najbardziej lubią spontaniczne zabawy i uczą się głównie w sposób naturalny, podczas codziennych czynności. Jednak, aby rozwój dziecka przebiegał harmonijnie, warto pamiętać o wspieraniu jego sprawności motorycznych.

 

Dzięki temu dziecko w przyszłości nie będzie mieć problemów z nauką czytania, pisania, koordynacją wzrokowo-ruchową, a nawet orientacją w przestrzeni. Nie można zapomnieć także o usprawnianiu motoryki dużej, a więc o codziennej gimnastyce!

Ruch jest ważnym elementem zdrowego stylu życia i potrzebny jest każdemu człowiekowi. Aktywność fizyczna jest niezbędna szczególnie dzieciom, ponieważ zapewnia prawidłowy rozwój fizyczny i umysłowy, prawidłową postawę ciała i dobry stan zdrowia. Wykształcenie u dziecka nawyku codziennej aktywności fizycznej wytworzy w nim potrzebę aktywnego sposobu spędzania czasu wolnego. W celu doskonalenia rozwoju fizycznego dziecka należy proponować mu różne formy zabaw ruchowych, a także dbać o to, by były one dostosowane do możliwości fizycznych i intelektualnych dziecka.

Aby dziecko rozwijało nowe umiejętności motoryczne trzeba stopniowo przechodzić od zadań prostych do bardziej skomplikowanych. Warto chwalić dziecko za osiągnięcia i sukcesy w zabawach i zajęciach sportowych. Dzięki temu nabierze ono większej motywacji do dalszego działania. Istotną kwestią jest również odpowiedni dobór zabawek. Do zabawek zachęcających do aktywności fizycznej można zaliczyć: skakanki, hula-hop, piłki, huśtawkę, rolki.

Patrycja Marecka

Lider Grupy Integracyjnej

w Centrum Edukacyjnym Saplings

Julia Lewendoska

Terapeuta Grupy Integracyjnej

w Centrum Edukacyjnym Saplings

Maria Szymanowska

Terapeuta Grupy Integracyjnej

w Centrum Edukacyjnym Saplings

Więcej informacji znajdą Państwo na naszym facebooku!

Jeśli po przeczytaniu artykułu pojawiły się jakiekolwiek pytania, prosimy o kontakt!