Pracując z dziećmi autystycznymi szukamy metod, które będą odpowiednie i skuteczne, aby rozwijać kolejne umiejętności u naszych uczniów. Poszukujemy, czytamy, badamy …. Kluczową umiejętnością jest naśladowanie.
Jak ją rozwijać?
Jedną z bardzo przydatnych metod, która wspiera rozwój umiejętności naśladownictwa u naszych uczniów jest videomodelowanie. Dlaczego jest przydatna?
Przeprowadzane badania pokazują nam, że osoby z autyzmem o wiele szybciej uczą się za pomocą przekazu wzrokowego niż werbalnego. Nasi uczniowie potrzebują obrazów. Kto z nas tego nie potrzebuje? Wiele rzeczy jest nam łatwiej wykonać czy zrozumieć kiedy je widzimy, a nie tylko słyszymy. Jeśli mamy zbudować karmnik dla ptaków, będzie nam łatwiej jak obejrzymy film instruktażowy lub spojrzymy na instrukcje obrazkowe.
Na co dzień pracuję w Centrum Edukacyjnym Saplings w Poznaniu, gdzie jestem terapeutą logopedą oraz liderem grupy terapeutycznej. Dodatkowo „po godzinach pracy” jestem również instruktorem tańca. Prowadzę grupy taneczne dzieci od 6 roku życia oraz grupy młodzieżowe. Wykorzystuję również taniec w terapii uczniów w normie oraz uczniów ze spektrum autyzmu w naszym Centrum Edukacyjnym. Początkowo nie wiedziałam jak dobrze wykorzystać taniec w terapii dzieci z autyzmem. Bo przecież …. będę pokazywała, a jak uczeń sam ma się tego nauczyć? Przecież nasi uczniowie w większości na początku terapii mają duże trudności z naśladowaniem.
Co w związku z tym zrobić? Jak pomóc uczniom? VIDEOMODELOWANIE!! Tak! To jest to z czego mogę skorzystać. To pomoże mi rozwijać tak ważną umiejętność jaką jest naśladowanie.
Jak się do tego przygotować? Jak to zrobić?
Nagrywam wcześniej przygotowany materiał taneczny, dostosowany do konkretnej grupy – ich wieku oraz umiejętności i wykorzystuję go na zajęciach. Dzieci oglądając nagrany wcześniej film odtwarzają pokazywane na nim ruchy. To świetne narzędzie, które umożliwia nam dostarczenie podpowiedzi fizycznej dla uczniów, którzy prezentują trudności właśnie w obszarze naśladowania. Nagrywając się wcześniej i odtwarzając nagranie na tablicy mamy możliwość swobodnie podpowiedzieć naszemu uczniowi. W takim przypadku z jednego nauczyciela – robi nam się dwóch!
Musimy jednak pamiętać o tym, aby te podpowiedź skrupulatnie wycofywać. Finalnie zależy nam na tym, aby nasi uczniowie potrafili w przyszłości naśladować przedstawione ruchy na filmie – samodzielnie!
Naśladowanie….naśladowanie….dlaczego jest takie ważne?
Jako, że jestem logopedą, chciałabym też krótko przedstawić w jaki sposób naśladownictwo może wpływać na rozwój mowy. Mówiąc o mowie mamy na myśli złożone czynności. Myślimy o aparacie artykulacyjnym, o prawidłowym oddechu oraz o koordynacji pracy tych narządów. Od ucznia wymaga to naprawdę wiele, wiele wysiłku. Kiedy uczymy mowy, nasz uczeń powinien naśladować bardzo drobne ruchy narządów artykulacyjnych. Wymaga to od niego precyzyjności oraz dużego skupienia. Wiążę się to również z naśladowaniem różnych dźwięków. Bardzo często nasi uczniowie ze spektrum autyzmu mają duże trudności w naśladowaniu właśnie tych precyzyjnych ruchów aparatu artykulacyjnego. Jest to dla nich duże wyzwanie.
I tutaj powinniśmy zastanowić się od czego zacząć? Na początku powinniśmy skupić się na naśladowaniu ruchów w obrębie motoryki dużej, następnie małej a później możemy stopniowo rozpoczynać pracę nad naśladownictwem w obrębie motoryki oralnej. To wszystko bardzo mocno na siebie wpływa i jest ze sobą powiązane.
Taniec z wykorzystaniem videomodelowania bardzo dobrze sprawdzi się w tej sytuacji. Jest to rodzaj aktywności ruchowej, który kształtuje sprawność motoryczną dziecka. Taniec poprawia koordynacje i buduje świadomość swojego ciała. Zapewne wiele osób od najmłodszych lat śpiewa z dziećmi piosenki pokazując przy tym różne proste ruchy, wykorzystując swoje ręce czy nogi! Przecież to nic innego jak wykorzystywanie tańca oraz naśladownictwa do usprawniania motoryki dużej, która ma ogromny wpływ na rozwój i usprawnianie aparatu artykulacyjnego naszego malucha. Dodatkowo podczas śpiewania bawimy się głosem – zainteresowane dziecko może się w to łatwiej zaangażować.
Videomodelowanie można wykorzystywać do różnych zajęć. Nie muszą to być tylko wcześniej opisane zajęcia z wykorzystaniem tańca. Mogą być to zajęcia kulinarne czy plastyczne, które krok po kroku przedstawiają co ma wykonać nasz uczeń.
A Ty jak wykorzystasz videomodelowanie w pracy ze swoim uczniem?
Czy uważasz, że naśladowanie jest ważną umiejętnością?
Marlena Tomczak – Kukulska
Lider Grupy i Logopeda
w Centrum Edukacyjnym Saplings