Pracując z dziećmi ze spektrum autyzmu wykorzystuje się różne metody alternatywne, oprócz prowadzonej metody wiodącej. Jedną z metod alternatywnych, którą można zastosować – jest Metoda Aktywności Knill’ów.

Małżeństwo Marianna i Christopher Knill pracując z grupą osób dorosłych, młodzieżą i z dziećmi z ciężkimi zaburzeniami poznawczymi, ruchowymi i społecznymi (w tym dzieci ze spektrum autyzmu) – opracowali programy stanowiące ramy, dzięki którym rozwija się kontakt społeczny, zabawa, ruch. W programach występuje muzyka, która stanowi podstawę do kontaktu i komunikacji z niepełnosprawnymi ludźmi.

Metoda aktywności Knill - przedszkole dla dzieci z autyzmem; terapia dzieci z autyzmem
autyzm-przedszkole
dzieci-przedszkole

Głównym założeniem Programów jest stwierdzenie, że rozwój człowieka zależny jest od umiejętności do nabywania, organizowania i wykorzystywania wiedzy o samym sobie. Zależy także od tego, w jaki sposób ludzie poznają swoje ciało i uczą się jak go używać. Wiele różnych przyczyn prowadzi do tego, że ludzie napotykają na trudności w doświadczaniu, nabywaniu i organizowaniu informacji o sobie, co w efekcie powoduje, że ich interakcja ze środowiskiem jest ograniczona i następuje wykształcenie zaburzonego obrazu swojego ciała. Niektóre osoby ze spektrum autyzmu nie mają kontroli nad ruchami oraz napotykają na poważne problemy w zakresie komunikacji. Wpływa to na poczucie braku bezpieczeństwa, a także na zaburzenia emocjonalne, które zahamowują normalny rozwój człowieka. Można pomóc tym osobom rozwijając u nich świadomość ciała, poprzez stworzenie przyjaznego i bezpiecznego środowiska, w którym istnieje możliwość skoncentrowania uwagi i kierowania nią dzięki znaczącym i motywującym aktywnościom. Zastosowana w Programach muzyka stymuluje oraz podwyższa uwagę. Każdy ruch osoby ćwiczącej wspierany jest przez podkład muzyczny, który stanowi sygnał do konkretnej aktywności.

Program Aktywności Knill’ów można wykorzystywać do pracy z każdą grupą wiekową, o różnym poziomie intelektualnego rozwoju oraz z różnymi rodzajami niepełnosprawności fizycznej. Stosowany może być przez każdą osobę, która ma dobry i regularny kontakt z dzieckiem bądź dorosłym. Ważne jest, by osoba prowadząca miała na tyle dobry kontakt z pacjentem, aby w pełni dawała swoje fizyczne wsparcie, kontakt wzrokowy i świadomie używała głosu.

Metoda Knill'ów

Christopher Knill opracował także podejście nazwane „Dotyk i Komunikacja”. Program kierowany jest głównie do osób, które mają trudności w komunikowaniu się i żadne inne formy terapii nie przyniosły oczekiwanego rezultatu. Knill uważa skórę za najbardziej wrażliwy kanał sensoryczny jaki posiada człowiek, a dotyk jako kontakt fizyczny odgrywa ważną rolę w ontogenezie. Mówi się o zależności pomiędzy dobrym kontaktem fizycznym we wczesnym dzieciństwie a późniejszym rozwojem. Wpływa to na poczucie własnej wartości i pewności siebie u dzieci ze spektrum autyzmu. Im szybciej opiekun nawiąże komunikację z niemowlęciem, tym szybciej powstanie wzajemna relacja, w której rozwinie się fizyczny dialog i doprowadzi do rozwoju podstawowych ludzkich związków emocjonalnych oraz przyczyni się do rozwoju komunikacji. U dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu dochodzi do zaburzenia owego dialogu, który oparty jest na fizycznym kontakcie. Nie potrafią odczytać informacji, jakie przekazuje ciało opiekuna i w związku z tym ich reakcje na kontakt fizyczny są nieadekwatne do oczekiwań. Planując zastosowanie „sesji kontaktu”, należy zwrócić uwagę na sposób włączenia dotyku, tak by był on akceptowany dla tych, którzy są ekstremalnie wrażliwi na kontakt fizyczny i mają trudności w komunikowaniu się.

Metoda aktywności Knill - przedszkole dla dzieci z autyzmem; terapia dzieci z autyzmem
Metoda aktywności Knill - przedszkole dla dzieci z autyzmem; terapia dzieci z autyzmem
Rozwój manualny dzieci. Przedszkole dla dzieci z autyzmem w Poznaniu

Wyróżnia się kilka elementów, koniecznych do uwzględnienia, przy wprowadzaniu strategii terapeutycznej:

  1.  Określenie potrzeb – zrozumienie związków dziecka/dorosłego z innymi ludźmi i poznanie stosunków do otoczenia tak, by stał się bardziej otwarty i komunikatywny;
  2.  Podział odpowiedzialności za sesję – celem jest niesienie pomocy w zdobyciu pewności, że można mieć wpływ na sytuacje i relacje z innymi. Przyjmowanie roli opiekuna jako osoby pierwszego kontaktu w innych znaczących sytuacjach, w którym można rozwijać interakcję;
  3.  Regularność – dostosowanie do codziennych planów dnia;
  4.  Odpowiednie wyposażenie – pomieszczenie powinno dawać poczucie bezpieczeństwa, wprawiać w stan relaksacji, uspokajać, m.in. za pomocą materacy, poduszek, zapachów;
  5.  Wrażliwość na sygnały partnera – starać się odczytywać każdą aktywność dziecka/dorosłego i wspierać ją, identyfikowanie granic partnera i szanowanie ich;
  6.  Uwzględnienie muzyki w strukturze sesji kontaktu, podzielonej na pięć fragmentów;
  7.  Ocena – prowadzenie zapisów obserwacji.

Zastosowanie wyżej wymienionych elementów, przy zachowaniu regularności i dużej wrażliwości terapeuty, powinny doprowadzić do rozwoju kontaktu i komunikacji u dzieci ze spektrum autyzmu.

Drugą propozycją formy terapii są Programy Aktywności, Świadomość Ciała, Kontakt i Komunikacja, stworzone przez małżeństwo Marianne i Christophera Knill’ów. Stanowią bazę do rozwoju kontaktu społecznego, ważnej umiejętności jaką jest naśladowanie, rozwija również ruch i zabawę. Ćwiczenia zaproponowane przez autorów zebrane zostały w cztery programy podstawowe. Dodatkowo ułożone zostały dwa programy. Pierwszy to program wprowadzający, który prezentuje niektóre aktywności z Programu I, przeznaczony jest dla małych dzieci i osób hiperaktywnych. Drugi to Program SPH, adresowany do osób głęboko niesprawnych fizycznie, stanowiący kompilację Programu I i II. Jest to najdłużej trwający program, dający dużą ilość czasu na każdą aktywność oraz przygotowanie się do niej.

Wychowawca w przedszkolu dla dzieci z autyzmem w Poznaniu

Kinga Bortnowska

Wychowawca Sali A

w Centrum Edukacyjnym Saplings

Dominika Walewska - terapeutka w przedszkolu dla dzieci z autyzmem w Poznaniu

Dominika Walewska

Terapeuta Sali A

w Centrum Edukacyjnym Saplings

Agnieszka Szolek - terapeutka w przedszkolu dla dzieci z autyzmem w Poznaniu

Agnieszka Szolek

Terapeuta Sali A

w Centrum Edukacyjnym Saplings

Więcej informacji znajdą Państwo na naszym facebooku!

Jeśli po przeczytaniu artykułu pojawiły się jakiekolwiek pytania, prosimy o kontakt!